Wyrok Sadu Najwyższego w sprawie której przedmiotem był kredyt frankowy (V CSK 382/18). W omawianym orzeczeniu, jak również w zapadających w ostatnim czasie wyrokach zauważyć można coraz silniejszą tendencję unieważniania umów zawierających niekorzystne dla konsumenta zapisy.
Poniżej przedstawiamy najistotniejsze punkty ww. orzeczenia SN:
1) ustalenie wysokości należności konsumenta z wykorzystaniem tabel kursów ustalanych arbitralnie przez bank, bez zastosowania jakichkolwiek obiektywnych kryteriów narusza zasadę równorzędność stron, a postanowienia zawierające takie mechanizmy stosowane w umowach są niedozwolone (abuzywne),
2) zapisy umowne kształtujące mechanizm indeksacji określają główne świadczenie umowne, w związku z czym wyeliminowanie tych klauzul z uwagi na ich abuzywność prowadzi do nieważności całej umowy tj. do stanu jakby nigdy nie została ona zawarta,
3) świadczenie spełnione przez kredytobiorcę na podstawie niedozwolonego postanowienia jest świadczeniem nienależnym wobec czego podlega ono zwrotowi, choćby kredytobiorca nie spłacił zaciągniętego kredytu – jest to potwierdzenie korzystniejszej dla konsumentów teorii dwóch kondykcji,
4) ustawa antyspreadowa nie ma wplywu na ocenę spornych postanowień umowy,
5) bankowi może przysługiwać od konsumenta wynagrodzenie za korzystanie z kapitału – Sąd Najwyższy w uzasadnieniu wskazuje, iż „nie przesądza tej kwestii na obecnym etapie”, jednakże, nie wyklucza możliwości dochodzenia takiego wynagrodzenia, wskazując, że w wielu przypadkach otrzymane wynagrodzenie byłoby znacznie niższe niż świadczenia konsumenta spełniane na podstawie niedozwolonej klauzuli.
Co do ostatniego punktu większość głosów przedstawicieli środowiska prawniczego, jak również Rzecznik Finansowy oraz RPO stanowczo przeciwstawiają się takiej interpretacji przepisów, stojąc na stanowisku, że bankowi nie powinno przysługiwać żadne wynagrodzenie w związku ze stosowaniem niedozwolonych klauzul. Prawdopodobne jest, że do ostatecznego przesądzenia tej kwestii konieczne będzie kolejne orzeczenie TSUE.
